Geschiktheidsonderzoek leraar zij-instromer
Wanneer je als zij-instromer aan de slag wil in het primair of voortgezet onderwijs, dan moet je aan een aantal eisen voldoen. Een daarvan is het geschiktheidsonderzoek voor leraren. Hierin wordt in principe je geschiktheid als leraar via een zij-instroomtraject beoordeeld. Als zij-instromer sta je immers zonder diploma voor de klas. Wat je hebt als zij-instromer is een aanstelling bij de school waar je werkt. Maar hoe zit zo een onderzoek in elkaar? En waarom moet je dit onderzoek eigenlijk precies afleggen om voor de klas te kunnen staan?
Waarom moet een leraar een geschiktheidsonderzoek doen?
Als zij-instromer begin je in het onderwijs zonder dat je een diploma hebt als docent. Wel is het een vereiste dat je een HBO of WO-diploma hebt. Wanneer je een zij-instroom traject volgt dan sta je vanaf dag één zelfstandig als docent voor de klas in het primair of voortgezet onderwijs. Dit betekent dus dat je als het ware meteen in het diepe wordt gegooid. Via deze weg kun je dus toch aan de slag in het onderwijs. Als leraar kun je alle kanten op binnen het onderwijs. Je kan aan de slag als docent beeldende kunst en vormgeving, gymleraar of op de basisschool voor de klas staan.
Om te kijken of je dit wel aan zou kunnen, is het geschiktheidsonderzoek in het leven geroepen. Hierbij wordt er dus gekeken of jij geschikt bent om als zij-instromer met alleen een aanstelling voor de klas kan en mag staan. Ook wordt er gekeken naar of het waarschijnlijk is dat je het zij-instroomtraject binnen 2 jaar afrondt en welke scholing en begeleiding je daarbij nodig zou hebben. Het is dus niet alleen kijken of je goed genoeg bent, maar ook om alvast te kijken waar je hulp bij zou kunnen gebruiken.
Waar bestaat een geschiktheidsonderzoek uit?
In principe bestaat een geschiktheidsonderzoek uit twee onderdelen, namelijk een portfolio en een assessment. De onderwijsinstelling die je begeleidt met het zij-instromen kan hier eventueel aanpassingen aan doen. Wij lichten de twee standaard onderdelen voor je uit:
Portfolio met alles wat relevant is voor jouw functie
Het portfolio bij een geschiktheidsonderzoek voor leraren is iets wat je zelf samenstelt. Vaak heeft de instelling die je lerarenopleiding aanbiedt richtlijnen of zelfs een format voor dit portfolio. Het portfolio stel je samen op basis van allerlei soorten relevante ervaringen die je hebt gehad. Denk hierbij aan opleiding en werkervaring, die je ook op een CV zou zetten, maar bijvoorbeeld ook relevante nevenactiviteiten. Misschien werk je in het weekend bijvoorbeeld veel met kinderen bij een sportclub of geef je wel eens Nederlandse les aan nieuwe Nederlanders. Alles wat relevant is voor jouw functie, kun je in dit portfolio kwijt.
Assessment om te kijken of je alle vaardigheden bezit
Een assessment houdt bij het geschiktheidsonderzoek vaak in dat je in een praktijksituatie wordt geplaatst. In deze situatie wordt bekeken in hoeverre je de vaardigheden al bezit van een leraar. Hierop krijg je naderhand ook feedback van de assessoren die jou observeren. Wanneer je al lesgeeft op een school zal het assessment vaak betekenen dat je tijdens één van je lessen geobserveerd wordt. Ook wanneer je al wel een aanstelling hebt, maar nog geen les geeft, dan mag je vaak voor het assessment een les geven waarbij de assessoren meekijken. Dit meekijken kan fysiek achter in de klas, maar ook digitaal of via een opname achteraf.
Wanneer moet ik een geschiktheidsonderzoek doen?
Wanneer je je aanmeldt voor een zij-instroomtraject, dan moet het geschiktheidsonderzoek binnen 2 maanden beginnen en binnen 3 maanden na aanmelding afgerond zijn. Na afronding ontvang je dan binnen 2 weken de uitslag. In overleg kan worden afgeweken van deze deadlines. Als je portfolio en assessment goed genoeg zijn bevonden, dan krijg je een geschiktheidsverklaring. Dat betekent dat je voor de klas mag staan gedurende het zij-instroomtraject. Ook wordt er vermeld welke scholing en begeleiding je nodig gaat hebben voor dit traject. Wanneer je eenmaal klaar bent met het traject, moet er natuurlijk opnieuw een onderzoek gedaan worden om je bevoegdheid te halen. Heb je deze eenmaal op zak? Dan mag je eindelijk voor de klas staan! Ook als invalleerkracht.
Wanneer krijg ik de uitslag van mijn geschiktheidsonderzoek?
Wanneer je niet geschikt bent bevonden, mag je niet beginnen met het zij-instroomtraject. Wel zijn er dan nog andere manieren om een bevoegdheid als leraar te halen. In principe kun je ook het geschiktheidsonderzoek herkansen. Wel hebben lerarenopleidingen hier richtlijnen over opgesteld. Wanneer je als onderwijsassistent in het speciaal onderwijs of in het reguliere onderwijs aan de slag gaat, zijn deze richtlijnen soms iets minder streng.
Wie betaalt het geschiktheidsonderzoek?
Nadat je een aanstelling hebt bij een school en je hebt een lerarenopleiding gevonden voor het zij-instroomtraject, dan doet de school de rest. Zij vragen het geschiktheidsonderzoek voor je aan en zij betalen het ook. Via DUO kan het schoolbestuur tot €25.000,- krijgen als tegemoetkoming voor dit onderzoek als zij-instroomsubsidie.